Tiêm vaccine phòng Covid-19 là một trong chương trình tiêm chủng quốc gia cho người dân tại các trung tâm y tế quận, huyện, thị xã. Việc nắm rõ các việc cần làm, cần tránh trước và sau khi tiêm sẽ giúp bạn chủ động và tránh sai lầm trong quá trình tiêm vaccine phòng Covid-19.
Lưu ý trước khi tiêm vaccine phòng Covid-19
Hiện nay dịch bệnh Covid-19 đang diễn biến phức tạp, việc tiêm vaccine ngừa covid-19 đang được đẩy nhanh tốc độ. Trước khi tiêm chủng vaccine bạn cần lưu ý thực hiện các điều sau đây:
- Chuẩn bị đầy đủ thông tin
Chứng minh nhân dân, thẻ căn cước công dân, thẻ bảo hiểm,… chứng minh được độ tuổi và quyền ưu tiên được tiêm vaccine. Khai báo các thông tin cá nhân trên ứng dụng “Sổ sức khỏe điện tử” khi có yêu cầu của cơ quan chức năng.
- Chuẩn bị hồ sơ, giấy tờ liên quan đến sức khỏe của bạn
Nếu bạn đang tiềm ẩn các bệnh liên quan đến tim mạch, đái tháo đường, bệnh thận, béo phì, dị ứng thuốc,… cần xuất trình sổ khám bệnh, các loại thuốc đang sử dụng và được bác sĩ tư vấn trước khi tiêm.
- Tránh dùng steroid trước khi tiêm
Chuyên gia y tế khuyến cáo, trước một tuần khi tiêm chủng người được tiêm tránh sử dụng steroid. Steroid hay prednisone và dexamethasone được dùng trong điều trị các bệnh liên quan đến viêm khớp dạng thấp và các bệnh lý tự miễn khác. Việc dùng các loại thuốc chứa các chất trên làm suy giảm miễn dịch của cơ thể, dẫn đến giảm đáp ứng đối với vaccine phòng Covid-19. Bạn cần thống báo với bác sĩ điều trị bệnh của mình về kế hoạch tiêm chủng. Nếu đang sủ dụng thuốc steroid, bác sĩ có thể kê thuốc có tác dụng tương tự, nhưng không làm ức chế miễn dịch của cơ thể.
- Đi tiêm chủng đúng ngày, giờ hẹn và tuân thủ thực hiện 5K tại điểm tiêm chủng
Việc đến đúng địa chỉ, đúng giờ hẹn giúp tránh hiện tượng chậm trễ và ùn tắc đám đông trong quá trình tiêm chủng. Bạn cần quan sát những người cùng đi tiêm và giữ khoảng cách tối thiểu theo khuyến cáo và thực hiện thông điệp 5K.
- Không dùng thuốc giảm đau trước tiêm
Chuyên gia y tế khuyên không nên dùng các thuốc giảm đau không kê đơn như: ibuprofen hay non-steroide trước khi tiêm vaccine ngừa Covid-19. Đây là loại thuốc có thành phần làm giảm hiệu quả của vaccine.
- Không uống rượu, bia trước và vào ngày tiêm chủng
Các chuyên gia khyến cáo tránh uống rượu, bia để tối ưu hóa sức khỏe. Giữ sức khỏe tốt nhất giúp hệ thống miễn dịch chống lại virus nếu bạn bị phơi nhiễm hoặc tạo ra kháng thể chống lại virú khi bạn tiêm chủng.
- Mặc quần áo thích hợp
Bạn nên lựa chọn trang phục phù hợp để quá trình tiêm chủng tiếp cận với vùng da ở phần trên cánh tay của bạn.
- Nên tiêm vào cánh tay không thuận
Phòng trường hợp sau khi tiêm bạn bị đau ở nơi tiêm và khó khăn khi cử động cánh tay. Việc tiêm ở tay không thuận giúp bạn có thể thực hiện được các hoạt động hàng ngày bình thường bằng cánh tay thuận.
- Chủ động tìm hiểu rõ các thông tin và phản ứng phụ của vaccine trước khi tiêm. Sau khi tiêm phải đợi ít nhất 30 phút để xem có phản ứng hay gặp tác dụng phụ nghiêm trọng nào sau tiêm không. Nếu có bất kỳ triệu chứng nào phát sinh, cần báo ngay cho bác sĩ tại nơi tiêm.
Lưu ý sau khi tiêm vaccine phòng Covid-19
Bộ Y tế khuyến cáo người tiêm chủng cần lưu ý sau tiêm để đảm bảo vaccine phát huy tác dụng và xử trí nếu có các phản ứng sau tiêm:
- Theo dõi sức khỏe sau tiêm chủng 30 phút tại điểm tiêm chủng, phát hiện sớm và xử trí kịp thời nếu có các phản ứng xảy ra sau tiêm chủng. Khi về nhà, nên chủ động theo dõi sức khỏe trong vòng 3 tuần kể từ thời điểm tiêm vắc xin.
- Luôn có người hỗ trợ bên cạnh 24/24 giờ ít nhất là trong 3 ngày đầu sau tiêm chủng.
- Không nên uốnh rượu bia và các chất kích thích ít nhất trỏng 3 ngày đầu sau khi tiêm chủng.
Theo chuyên gia, rượu bia có thể ức chế miễn dịch, gây mất nước và giảm khả năng chống nhiễm trùng, tăng nguy cơ biến chứng, gây khó khăn khi phân biệt phản ứng của rượu, bia với phản ứng của vaccine.
- Uống đủ nước
Nước không chỉ quan trọng với sức khỏe hàng ngày mà còn có thể kiểm soát hoặc thậm chí ngăn ngừa sự khó chịu do vaccine gây ra.
- Đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ
Sau tiêm, cơ thể có thể bị sốt, dễ gây mất nước. Nên uống từ từ, chia nhỏ lượng uống, có thể bổ sung nước hoa quả như nước chanh, nước cam để cung cấp thêm vitamin C, A. Nên ăn đầy đủ và đa dạng thực phẩm, đủ các nhóm chất thịt, cá trứng sữa, các loại ngũ cốc nguyên hạt, thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây tươi. Nếu buồn nôn và chán ăn sau tiêm, nên dùng thức ăn mềm, dễ tiêu hóa như súp gà, cháo thịt bằm với đậu xanh… và chia nhỏ bữa ăn.
- Không bôi, chườm lên vị trí tiêm
Nếu thấy sưng, đỏ, đau, nổi cục nhỏ tại vị trí tiêm cần theo dõi, nếu sưng to nhanh thì đi khám ngay không bôi, chườm, đắp bất cứ thứ gì vào chỗ sưng đau.
- Thường xuyên do thân nhiệt
Sốt dưới 38,5 độ C: Cởi bớt, nới lỏng quần áo, chườm/lau bằng khăn ấm tại trán, hố nách, bẹn, uống đủ nước. Không để nhiễm lạnh. Đo lại nhiệt độ sau 30 phút.
Sốt từ 38,5 độ C trở lên: Sử dụng thuốc hạ sốt theo chỉ dẫn của nhân viên y tế. Nếu không cắt được sốt hoặc sốt lại trong vòng 2 tiếng cần thông báo ngay cho nhân viên y tế và đến cơ sở y tế gần nhất.
- Một số dấu hiệu thông thường sau tiêm vắc xin phòng Covid-19
Đau tại chỗ tiêm, sốt, mệt mỏi, đau đầu, ớn lạnh, đau cơ, đau khớp, ngứa, sưng, đỏ, bồn chồn… Đây là các phản ứng thông thường sau khi tiêm vắc xin Covid-19, cho thấy cơ thể bạn đang tạo ra miễn dịch phòng bệnh.
- Một số phản ứng sau tiêm nghiêm trọng rất hiếm
Phản ứng có thể xuất hiện một vài giờ hoặc một vài ngày sau tiêm phòng vắc xin Covid-19 như: tê môi/ lưỡi; phát ban; ngứa, tắc nghẽn, căng cứng ở họng; thở dốc, khó thở,…
Những điều cần nhớ sau khi tiêm vaccine phòng Covid-19
Một số lưu ý sau khi tiêm chủng mà bạn không thể bỏ qua như:
- Trước và sau khi đã được tiêm chủng, cần đeo khẩu trang và thực hiện thông điệp 5K của Bộ Y tế về phòng chống dịch Covid-19.
- Lưu giữ giấy xác nhận tiêm vaccine phòng Covid-19.
- Thông báo cho cán bộ y tế và cập nhật trên ứng dụng “Sổ sức khỏe điện tử” các phản ứng say tiêm mà bạn gặp phải.
- Lưu ý không bôi, đắp thuốc hoặc bất cứ thứ gì lên vết tiêm.
- Không tự điều khiển phương tiện giao thông cá nhân khi thấy không khỏe sau khi tiêm vaccine phòng Covid-19.
Nếu có các dấu hiệu nghiêm trọng hoặc bất thường sau khi tiêm vắc xin, bạn nên đến ngay các cơ sở y tế để được các bác sĩ theo dõi và xử lý kịp thời.
